Loonkloof tussen mannen en vrouwen

BOEKBESPREKING:

 

"De eeuw van de vrouw, hoe feminisme ook vrouwen bevrijdt"  Alexander De Croo - 2018

 

 

 

Ik heb dit boek al een tijdje in mijn bezit. Eerst was ik sceptisch want wat weet een man nu over vrouwenrechten, laat staan over de rechten van alleenstaande moeders. Dat was immers de bril waarmee ik dit boek zou lezen: in welke mate draagt het boek bij tot het beter begrijpen van de uitdagingen van en het bieden van oplossingen voor het alleenstaand ouderschap in het algemeen en alleenstaand moederschap in het bijzonder? 

 

Ik moet eerlijk zijn, na de tweede lezing verween mijn scepsis als sneeuw voor de zon. Ik heb het twee keer gelezen, niet alleen om er een boekbespreking over te schrijven maar omdat ik zoveel mogelijk linken wilde zien of leggen met het alleenstaand ouderschap. Mama's en papa's dus. 

 

Het boek is een pleidooi voor echte keuzevrijheid voor mannen én vrouwen. Doorheen het boek gaat hij dieper in op de redenen waarom er op dit moment nog geen echte keuzevrijheid bestaat. Op het einde van het boek bundelt hij alle problemen en oplossingen in een respectievelijk 7-puntenplan en 5-puntenplan. Ik volg de omgekeerde volgorde en begin met de problemen en oplossingen, om vervolgens kort stil te staan bij elk punt en dit te linken aan het alleenstaand ouderschap. Vaak is die link zo vanzelfsprekend dat bijkomende uitleg overbodig is. Andere keren zal ik vanuit mijn expertisedomein (alleenstaand ouderschap) een aanvulling of kritische noot plaatsen.

 

De doelstelling van dit boek is om de zeroloonkloof te bereiken. Of met andere woorden het volledig dichten van de genderloonkloof, welke de indicator is voor gendergelijkheid. Een eerste aanvulling is dat de uitdagingen van het alleenstaand moederschap niet louter gendergerelateerd zijn. Sociale en economische ongelijkheid dragen eveneens bij aan de huidige algemene toestand van alleenstaand moederschap.

 

Problemen

Er zijn 7 redenen waarom vrouwen minder verdienen:

1.  Verkeerde studierichting (niet STEM)
2.  Economisch ondergewaardeerde beroepskeuzes (onderwijs en zorg)
3.  Onbetaalde arbeid (huishouden, opvoeding)
4.  Deeltijds werk
5.  Stromen te weinig door tot topfuncties
6.  Onderhandelen te weinig of niet over loon
7.  Discriminatie (minder loon voor hetzelfde werk)

Oplossingen

Er zijn 5 manieren om de zeroloonkloof te bereiken:

1.  Evenveel mannen als vrouwen in de onbetaalde, deeltijdse en voltijdse arbeid
2.  Evenveel vrouwen als mannen in leidinggevende functies
3.  Evenveel mannen als vrouwen in STEM-jobs van de toekomst
4.  Evenveel vrouwen als mannen in het onderwijs en de zorg
5.  Een beter evenwicht tussen carrière en privé-leven voor mannen en vrouwen

 Nu volgt een overzicht van probleemgebieden,  gelinkt aan alleenstaand moederschap.

 

 

GENDERNORMERING

 

Gendernormering gaat over de gedragsnormen die als normaal en gepast worden beschouwd voor mannen en vrouwen.  Ze zijn per definitie onbewust maar allerminst onschuldig. Vrouwen worden bijvoorbeeld vanaf hun geboorte zo gebrainwasht dat ze het normaal vinden om tweede viool te spelen. Dat leidt onrechtstreeks tot ongelijkheid en discriminatie.

>> 80% van de alleenstaande ouders zijn moeders. Kom je alleen te staan dan ga je automatisch in moedermodus-first. Je carrière en je persoonlijke ontwikkeling komen op de tweede of soms zelfs allerlaatste plaats. De maatschappij verwacht dat ook van een moeder. Een alleenstaande vader gaat niet automatisch in vadermodus-first. Van hem wordt verwacht dat hij brood op de plank brengt en carrière maakt. Een andere keuze is bijna onmogelijk. 

 

 

STEM 

(= science, technology, enginieering and mathematicsk)

 

STEM is de poort via dewelke de eeuw van de vrouw vorm zal krijgen, volgens De Croo.  Niet alleen zijn er meer vrouwelijke studenten aan de hogescholen en universiteiten, ze zijn ook nog eens beter opgeleid dan mannen en ze beschikken over de juiste vaardigheden in de kenniseconomie (bijv: multitasken).  Willen we dit waarmaken dan moeten vrouwen dringend andere studiekeuzes beginnen maken. Waarom? De voortschrijdende digitalisering zal in de toekomst zorgen voor bananenverlies wereldwijd. Dit tekort aan arbeidsplaatsen zal goedgemaakt worden door jobcreatie in de digitale technologie. Dus meisjes moeten niet alleen informatietechnologie studeren maar die jobs ook beginnen uitoefenen. Het enige nadeel is momenteel dat het moeilijk te combineren is met gezinsverplichtingen en het  een vrouwonvriendelijke sector (seksueel wangedrag en misogyne omgeving) is. Een oplossing zou kunnen zijn om bedrijven te stimuleren om genderdiversiteitsprogramma's o.b.v. data te implementeren. Op dat moment zal ongekend vrouwelijk talent naar bovendrijven en scheefgetrokken situaties doelgericht kunnen rechtgezet worden.

>> Moeders en in het bijzonder alleenstaande moeders kiezen voor beroepen in de onderwijs- of zorgsector.  Het is een vrouwvriendelijke sector met mooie uren (tenzij je in een ploegenstelsel werkt). Er is ook veel werkgelegenheid (knelpuntberoepen). Het gaat vaak over minder goed tot slecht betaalde jobs met weinig doorgroeimogelijkheden en niet altijd op niveau van je diploma. Het loon, de inhoud en de satisfactie van de job zijn ondergeschikt aan de locatie, werkuren en de arbeidsvoorwaarden. Maar dat is de prijs die zij moet/wil betalen wil zij voldoende quality-time hebben met haar kinderen en voldoende tijd voor het huishouden. Vaders hebben een voorsprong als ze alleen komen te staan. Ze werken vaker in de STEM-sector, hebben een degelijk loon en voldoende carrièrekansen. Dat maakt dat zij ook de financiële middelen hebben om zorg en huishouden uit te besteden.

 

 

MOEDERSCHAP

 

Een vrouw moet doorgaans een hoge prijs betalen eens zij moeder wordt. Ze loopt een loonachterstand op van 7% per kind dat ze baart. Ze loopt een achterstand op bij promoties, stoot minder door tot topfuncties en bouwt minder pensioenrechten op. Allemaal omdat ze langere periodes afwezig is op het werk. Dit is je reinste verspilling van human kapital. Er zou een ander personeelsbeleid moeten komen waarbij het ware potentieel bij personeel niet getest wordt tussen de 30 j en 40 j (zoals nu het geval is). Dat zijn immers de jaren dat een vrouw meestal moeder wordt.

Op persoonlijk vlak moet zij ook inleveren. Hoe hoger op de bedrijfsladder, hoe groter dan kans dat ze geen partner en kinderen heeft. Bij mannen bleek dat het omgekeerde. Hoe succesvoller een man is, hoe meer kansen hij heeft om een partner te vinden en kinderen te hebben. Succesvolle vrouwen schrikken mannen af, terwijl succesvolle mannen juist vrouwen aantrekt.

>> Dàt zijn de belangrijkste redenen waarom er zoveel meer alleenstaande moeders (80%) zijn dan alleenstaande vaders (20%). Alleenstaande moeders hebben tijdens het huwelijk vaak onbewust hun eigen financiële afhankelijkheid in de hand gewerkt waardoor zij een grote achterstand moeten inhalen (wat haast onmogelijk is) om weer financieel onafhankelijk te worden. Dat maakt van hen een minder gegeerde partij op de relatiemarkt (duurzame relatie). Alleenstaande papa's daarentegen hebben een loonvoorsprong ipv een loonachterstand. Daarbij hebben zij ook nog het voordeel dat vrouwen zijn aangetrokken tot succesvolle mannen met of zonder kinderen (maakt niet uit). Voor alleenstaande ouders geldt, kort door de bocht: alleenstaande moeders schrikken mannen af, terwijl alleenstaande vaders juist vrouwen aantrekt. Alleenstaande moeders blijven daardoor (veel) langer alleen dan alleenstaande vaders.

 

 

COMBINATIE WERK-GEZIN

 

Wist jij dat het BBP geen rekening houdt met de moeders die thuis onbetaalde arbeid verrichten in de vorm van opvoeden van de kinderen en runnen van het huishouden? Het houdt evenmin rekening met de levenskwaliteit. Het BBP is de som van alle goederen en diensten die in een land geproduceerd worden in een jaar. Dat doet de Better Life Index van de OESO wel. De OESO gaat er namelijk van uit dat de work-life-balance bepalend is voor persoonlijk welzijn en geluk. Cruciaal zijn het aantal werkuren. Vrouwen draaien een dubbele shift. Dus minder uren op het werk voor vrouwen wil niet zeggen meer tijd voor zichzelf, voor vrije tijd of voor vriendinnen. We zouden een voorbeeld moeten nemen aan de manier waarop arbeid georganiseerd in Scandinavische landen: flexibel en betere work-life-balance. Kenmerken: Flexibele werkuren, mogelijkheid om thuis te werken, om tijdelijk deeltijds te werken, langer varder- en moederschapsverlof nemen, tijdskrediet zonder onherstelbare schade aan je loopbaan. Volgens hoogleraar socio-economische wetenschappen Ive Marx zijn vrouwen de eerste slachtoffers van een rigide arbeidsmarkt vanwege de dubbele shift die ze draaien.  De beste remedie tegen armoede voor alleenstaande moeders wordt geboden door de informatietechnologie, die zorgt immers voor een flexibele arbeidsmarkt. Mannen maken minder gebruik van ouderschapsverlof, kinderopvang, deeltijds werken, thuiswerken en glijdende uren. In een genderneutrale samenleving maken evenveel mannen als vrouwen gebruik van fleibele oplossingen om werk en privé-leven beter op elkaar af te stemmen.

>> De bevolkingsgroep die het meeste gebaat zou zijn bij ouderschapsverlof maakt er het minste gebruik van, omdat het loonverlies niet compenseert voor het extra dag(en) verlof.  Alleenstaande ouders hebben vaak een beroerde work-life-balance om de simpele reden dat ze er alleen voor staan. Zelfzorg schiet daar vaak als eerste bij in.

 

 

DEELTIJDS WERKEN

 

Om de zeroloonkloof te bereiken dient deeltijds werken bij vrouwen te verminderen en bij mannen te verhogen. De omgang van het deeltijds werken verklaart de grote loonkloof tussen mannen en vrouwen: lagere lonen, lagere pensioenen, minder bevorderingen, minder carrièrekansen, minder leidinggevende functies, het houdt het glazen plafond in stand.

>> Alleenstaande moders zijn vaak genoodzaakt om terug voltijds te gaan werken om rond te komen. Dat heeft vaak een verstoorde work-life-balance tot gevolg. Vele sociale voordelen vallen weg waardoor de meerwaarde van voltijds werken véél kleiner zijn vergeleken met moeders in een traditioneel gezin.  Het zijn te vaak werkende armen.

 

 

KINDEROPVANG

 

De werkhervatting van kersverse moeders hangt af van de beschikbaarheid van goede betaalbare en flexibele kinderopvang. Willen we de zeroloonkloof, dan zal zowel de overheid als de privé-sector flink moeten invessteren in kinderopvang. Niet alleen door crêches te bouwen, maar ook door kinderopvang voor hun personeelsleden te voorzien. Er bestaat al zoiets als een verminderd inkomenstarief van 100 euro/maand maar het inkomensplafond is laag. In de Scandinavische landen is er een hoge werkgelegenheidsgraad voor vrouwen en hebben ze een goede work-life-balance. Dat heeft te maken met de flexibele arbeidsvoorwaarden, goed georganiseerde kinderopvang en even lang ouderschapsverlof voor de mama's en de papa's.

 

 

VERLAAG DE SCHOOLLEEFTIJD

 

Dit is een efficiënte sociale maatregel, volgens De Croo (Open VLD). School is de goedkoopste vorm van kinderopvang. De leerplicht verlagen van 6 jaar naar 2,5 jaar is niet alleen goed voor het kind (soiale vaardigheden, intellectuele nieuwsgierigheid) maar ook voor de de moeder. Het biedt een uitweg uit de werkgelegenheidsval, die ook een armoedeval is. De school moet dan wel naschoolse opvang voorzien en opvang voor kinderen tijdens de schoolvakanties.

>> Alleenstaande mama's met jonge kinderen hebben de meeste moeite om een job te vinden en/of te houden. Dit kan men toeschrijven aan de te dure kinderopvang, te lange wachtlijsten (want te weinig kinderopvangplaatsen) en gebrek aan flexibele kinderopvangvoorzieningen. Het is een grote  verspilling van menselijk potentieel.

 

 

AFFIRMATIEVE ACTIE VOOR VROUWEN

 

België telt 6 regeringen met in totaal 53 ministers, onder wie 17 vrouwen. Dat is ongeveer 1/3e.  Aan het hoofd van die regeringen staat geen enkele vrouw. Er is maar één regering genderparitair samengesteld en dat is de regering in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Regeringen die representatief zijn, die parititair zijn samengesteld, besturen beter. Vrouwen die het in de harde mannenwereld hebben gemaakt en die vinden dat alle vrouwen het dan maar op eigen krachten moeten waarmaken onderschatten de neveneffecten. Ook de bedrijfswereld is erbij gebaat  om meer vrouwen in hun directiecomités op te nemen. 70% van de aankoopbeslissing wordt genomen of beïnvloed door een vrouw, ook de grote aankopen. De Croo pleit dan ook voor affirmatieve actie. Bij een selectieprocedure met 2 geschikte kandidaten of in geval van jobpromoties kiest men de vrouw.

>> De onderrepresentatie van vrouwen bij beleidsvoerders en in leidinggevende functies is effectief een probleem.  Mannen die het beleid  van dit land of het personeelsbeleid van hun bedrijf of organisatie moeten uitstippelen gaan andere accenten leggen dan vrouwen, en zeker alleenstaande moeders die de klappen van zweep hebben gekend. Dat vertaalt zich onder andere in een weinig efficiënt armoedebeleid. Zitten er dan geen alleenstaande moeders in de politiek? Natuurlijk wel, maar ze zijn duidelijk ondervertegenwoordigd. En over welke profielen hebben we het dan. We kennen allemaal wel een alleenstaande moeder die 'boomt' in haar vakgebied en die haar zaakjes (schijnbaar) op orde heeft. Dat is niet per se het soort vrouw die haar nek gaat uitsteken voor structurele verbeteringen van de leefomstandigheden en levenskwaliteit van alleenstaande moeders. Zij is er eigenhandig geraakt dus moeten anderen dat ook maar kunnen. Er is dringend nood aan een bottom-up beweging om de grieven van de alleenstaande ouders hoog op de politieke agenda te zetten. De tijd van studies en doctoraten over het onderwerp is niet voorbij, maar het wordt wel hoogtijd om de vele aanbevelingen te vertalen in wetsvoorstellen en decreten.

 

Conclusie: 

Het was wellicht niet het opzet van dit boek maar ik beschouw het als een degelijke aanzet tot een beter begrip van én een verbetering van het lot van alleenstaande ouders in het algemeen en alleenstaande moeders in het bijzonder. 

 

Wil jij weten wat jijzelf al kan doen om je eigen situatie op korte en lange termijn te verbeteren? Hoe je je volle potentieel kan bereiken? Dan help ik je graag om terug te dromen en je doelen te realiseren. Je bent meer dan een alleenstaande ouder! Contactacteer mij gerust via onderstaand formulier voor een GRATIS en VRIJBLIJVEND kennismakingsgesprek.

 

Tot dan!

 

 

Liefs,

 

Josephine 

 

#Internationaledagvandevrouw #vrouwendag #gelijkerechten #feminisme #alexanderdecroo #deeeuwvandevrouw #werockaroundtheclock #zeroloonkloof #maatschappelijkeimpact #persoonlijkeimpact #persoonlijkeontwikkeling #coach #maatschappelijkassistent